2.1. ГИГИЕНАНЫ? ?Д?СТЕМЕС?
?д?стеме деген?м?з - ол ?д?стерд? ?йрену. ?рб?р ғылым осы талаптарға толық с?йкес келет?н болса, онда п?нд?к ?д?стеме бо-лып табылады. Б?рақ барлық ғылыми п?ндерд?? нег?з?нде жалпы философиялық ?д?стеме жатыр.
Жалпы философиялық ?д?стемеде ?д?стер туралы ж?не табиғатты танып-б?лудег? ?д?стер, қоғам, ойлау туралы айтылады. Сондай-ақ материалдық диалектика деп те аталады.
Материалдық диалектиканы? жалпы дамуы ?з?н?? арнайы ?д?стер? мен танып-б?лудег? ?д?стер?не (талдау ж?не синтездеу, индукция ж?не дедукция, тарихи ж?не логикалық моделдеу, ж?йел?-құрылымдық жағдай) нег?зделген.
Табиғатты?, қоғамны? ж?не ?з?нд?к ойлауды? м?н?н т?с?ну мақсатында осы ?д?стемелер мен ?д?стерд? қолдана отырып, адамзат жалпы ж?не жеке сипаттағы жалпы философиялық за?дар мен ка-тегорияларды ашты ж?не қалыптастырды. Оны? жалпы ж?не жеке даралығы, нег?з?нен ғылыми б?л?м мен ғылыми п?нн??, сондай-ақ гигиенаны? кез келген саласында қолданылады.
Материалдық диалектиканы? 3 нег?зг? за?ы бар:
• сандық ?згер?стен сапалық ?згер?ске ауысу за?дылығы;
• б?ры?ғай ж?не қарама-қарсылықпен к?рес за?дылығы;
• қарсылық б?лд?ру за?дылығы.
Сандық ?згер?стен сапалық ?згер?ске ауысу за?дылығы гигиенада айқын байқалады, мысалы атмосфералық ауамен тыныс алу кез?нде бенз(а)пиренн?? аз концентрациясымен ластануы. Оны? ұзақ уақыт ?сер ету? кез?нде зиянды ?сер табалдырығына жақын, бұл жағдайда ?кпе ?с?г?н?? дамуы м?мк?н.
Бұндай за?дылық қоршаған ортаны? к?птеген факторларына т?н. Сондықтан орта (сыртқы немесе ?нд?р?ст?к), ?леуметт?к-экономикалық
жағдай, м?дениет, д?ст?р сияқты жағдайлар белг?л? б?р сандық де?гейге жеткенде, яғни зиянды ?серлер табалдырығында о? немесе тер?с ?сер к?рсету? м?мк?н. Бұл табалдырықтан т?мен болғанда, ?сер етпейт?н м?лшер де?гей?нде болады, бұл за?дылыққа орай атмосфералық ауадағы химиялық заттарды? шект? рұқсат ет?лген концентрациясын (ШРЕК), ?нд?р?с жағдайында тер? бет?н?? ластануыны? шект? рұқсат ет?лген де?гей?н (ШРЕД), азық-т?л?ктердег? зиянды заттарды? макси-малды рұқсат ет?лген де?гей?н (МРЕД) гигиеналық нормалауды? нег?з? жатыр.